سیستمهای مکانیزه تعمیرات و نگهداری (CMMS) قسمت دوم

انتخاب سیستم CMMS مناسب    
سازمانها بنا بر ویژگیهای سازمانی خود از فرآیندها، روشها و برنامه‌هایی استفاده می‌کنند که در شرایط مختلف شکل می‌پذیرند. در این راستا تجهیزات و ماشین آلات به عنوان یک رکن اساسی در تکنولوژی هایی هستند که سازمانها در فرآیندهای عملیاتی خود از آنها استفاده می کنند. فرآیند تولید نقشی تعیین کننده در انتخاب تجهیزات داشته و بعنوان یکی از فاکتورهای مهم تلقی می‌شود. تجهیزات در شرایط مختلف اعم از عادی و بحران باید با اطمینانی بالا در دسترس قرار داشته و ثمربخشی مورد انتظار را ارائه نمایند.       
نگهداری و تعمیرات در تجهیزات پیچیده و در سازمان های مختلف اشکال متفاوتی به خود می گیرد و باید بر اساس ویژگیهای مورد نیاز سازمان و فرآیند با توجه به خصوصیات و ویگیهای مختلف مورد انتظار انتخاب شود. تعدادی از ویژگیهای مهم سازمانها,فرآیندها و تجهیزات عبارتند از :

1. توان تولید سازمان : توان تولید و به عبارتی قابلیت عملیات سازمان ها عبارت است از توان سازمان در اجرای مأموریت های محوله (اعم از تولید محصول و ارائه خدمات هم از لحاظ کیفیت و هم کمیت) می‌باشد. توان تولید از جمله پارامترهایی است که در انتخاب سیستم CMMS مورد توجه قرار می گیرد. عوامل اساسی که تعیین کننده توان تولید هستند عبارتند از:
   • عوامل انسانی
   • تجهیزات
   • روش ها
   • عوامل پشتیبانی

توان تولید تا حدودی بر اساس نوع تجهیزات انتخاب شده و صحت و سلامت آنها تعیین می شود و لذا تعمیرات و نگهداری اهمیتی ویژه در رساندن سازمان به توان تولیدی مورد انتظار خود بازی می کند. اکثر سازمان ها برای ارائه سرویس های مناسب خدماتی، تولیدی و عملیاتی متناسب با نوع مأموریتی که برای آنها ترسیم گردیده است به استفاده از تجهیزات مناسب ملزم خواهند بود تا حدی که خروج تجهیزات از لیست امکانات سازمان، به معنی توقف در اجرای مأموریت ها تلقی شده و حداقل اینکه در استراتژی عملیاتی سازمان نیاز به انجام تغییراتی بعضا بصورت زیربنایی را الزامی می‌نماید. توفیق در اجرای مأموریتهای وابسته به تجهیزات نیز به درجه اطمینان و قابلیت دسترسی آنها مرتبط بوده به نوعی که رابطه تنگاتنگی میان توفیق سازمان در اجرای مأموریت های عملیاتی و اثربخشی تجهیزات ترسیم می‌گردد لذا پنجره ورود به مباحث بعدی را از این دیدگاه باز می‌کنیم که سازمان مجاب به استفاده از تجهیزات، ملزم به انجام فرآیندها و فعالیت هایی برای آماده به کار نگهداشتن تجهیز بعنوان رویکردی اساسی درسازمان بوده و رویکرد مزبور را تحت یک سیستم منسجم و کارآمد عملیاتی، مدیریت می‌کند.

2. اثربخشی تجهیزات و عوامل موثر برآن: درجه اثربخشی تجهیزات به عوامل چندگانه‌ای وابسته بوده که بصورت ذیل عنوان می‌شوند؛
   • قابلیت اطمینان : سرویس‌دهی یا عملیات مورد انتظار را هنگام بهره‌برداری برآورده نمایند و به کیفیت و صحت عملیات، اطمینان بالایی وجود داشته باشد
   • قابلیت دسترسی : هر زمان که لازم باشد در اختیار و در دسترس باشند
   • قابلیت بهره‌برداری (اپراتوری) : این قابلیت نیز خود به عامل” انگیزه” و عامل مهم” آموزش” وابسته است که به دلیل جلوگیری از اطاله بحث در این مقوله به آن پرداخته نمی‌شود
   • قابلیت تعمیر و پشتیبانی تعمیر : هنگام خرابی در کوتاه ترین زمان ممکن تعمیر و مجددا به عملیات بازگردانده شود

افزایش توان تولید به افزایش اثربخشی تجهیزات و این افزایش خود نیز به ویژگی پارامترهای فوق بستگی دارد. در همین راستا و با نگاهی عملی می‌توان انتظاراتی که از تجهیزات عملیاتی وجود دارد را بطور خلاصه در داشتن قابلیت ها بالا و هزینه های پائین دستیابی به این قابلیت ها عنوان نمود. حصول انتظارات فوق با رعایت موارد ذیل امکانپذیر می‌گردد:

1. توجه ویژه به نگهداری قبل از خرابی
2. تعمیر در کمترین زمان ممکن
3. تعمیر در زمان بیکاری یا غیر عملیاتی تجهیزات
4. کاهش زمان انتظار در صف تعمیر
5. انجام کیفی فعالیت‌های نگهداری و تعمیر
6. دقت در طراحی و ساخت تجهیز و یا خرید تجهیزات کیفی
7. بهره‌برداری صحیح از تجهیز
8. شناسایی زمان های وقوع خرابی
9. بازرسی فنی در موقع مناسب
10. استفاده به جا و به موقع از امکانات و منابع مورد نیاز نگهداری و تعمیرات
11. برآورد صحیح نیاز به منابع نگهداری و تعمیرات
12. برنامه ریزی صحیح انجام نگهداری و تعمیرات
13. استفاده از پرسنل ورزیده و با مهارت و انگیزه لازم
14. تدوین صحیح استراتژی ها و اهداف

رعایت موارد فوق و حصول انتظارات یاد شده در یک فراگرد سیستمی با تمامی ویژگیهای یک سیستم نگهداری و تعمیرات جامع بنحویکه تمامی عوامل مؤ
ثر در آن در تمامی طول عمر تجهیز ایفای نقش نمایند شدنی است که طبعا از مدلی خاص  نشأت خواهد گرفت.        
ویژگیهای ذیل را درچنین مدلی می توان مرور نمود:

1. ویژگی تجهیزاتی که در پروسه مزبور نگهداری و تعمیر می‌شوند.
2. ویژگی سازمانی که حسب ساختار مشخص با سطوح متعدد دارای عرض و طولی که حسب موقعیت های مختلف بطور منعطف و متغیر شکل می‌پذیرند که در واحدهای بکارگیرنده تجهیزات، رده‌های پشتیبان و صف و ستاد ایفای نقش می‌کنند.
3. ویژگی فرآیندها، دستورالعمل ها و روش‌هایی که ابتدا، انتها، طول و چگونگی انجام عملیاتی خاص را ترسیم می‌کنند و تحت محدودیت ها و شرایط مختلف سازمانی از موقعیت های زمانی ومکانی، شرایط عادی و بحران نیز تأثیر می‌پذیرند.
4. چگونگی شرایط و موقعیت ها و حالاتی که بر فرآیندها، روش ها، ساختار و سازمان و سایر موارد مقتضی اثر می‌گذارند.
5. ویژگی ارتباطات و تعاملات در سازمان‌ها برحسب سطوح سازمانی درحوزه نت و سازمانهای پشتیبانی در صف و ستاد.
6. ویژگی‌ها و محدودیت‌های منابع در دسترس و یا قابل حصول که جهت انجام نگهداری و تعمیرات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
7. ویژگی بسترهای ارتباطی که بتوان برای برقراری ارتباط صحیح و سریع و جاری ساختن فرآیندها از آن استفاده نمود و میزان سطح و عمقی که در واحدها ، مجاز شمرده می‌شود.

چگونگی درجه پیچیدگی هر کدام از ویژگی‌ها و محدودیت‌های ذیربط و سایر موارد مدل شده فوق ملاحظاتی را برای طرح سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات مکانیزه  (CMMS)دیکته می‌کند.    

منابع

[۱] Winston C, N.,”Administration and Training: Keys to CMMS Implementation Success”, Plant         maintenance, 2003, online at  http://www.mt-online.com/articles/0402_admintraining.cfm?pf=1
[۲] Weir B. “Computerised Maintenance Management Systems (CMMS)”, Plant maintenance, 2003, online at  http://www.plant-maintenance.com/articles/CMMS_systems.shtml
[۳] “COMPUTERISED MAINTENANCE MANAGEMENT SYSTEMS (CMMS)”, online at             http://student.ce.luth.se/gu/lp3/abd004/400cea01857aa/CMMS.pdf
[۴] What is CMMS, online at http://www.reliabilityweb.com